Bekleme Modu (Stand-by) ve Boşa Giden Enerji

Evlerimizdeki elektrikli cihazların pekçoğu tam olarak kapatılamıyor. Bu cihazların elektrik harcamalarını istemiyorsanız, fişten çekmek zorunda kalıyorsunuz.

Bu ürünler bekleme konumunda belki çok az akım çekiyorlar ama, 24 saat fişe takılı kaldıklarını unutmamak lazım. Evde çevreme şöyle bir baktığımda hemen 10 tane böyle cihaz sayabilirim (televizyon, uydu alıcısı, müzik sistemleri, telefon adaptörleri, bilgisayar, monitör, dizüstü adaptörü, tablet adaptörü, adaptörlü masa lambaları, mikrodalga fırın, normal fırın hemen aklıma gelenler)

Tek başlarına düşünüldüğünde belki çok fazla göze batmıyorlar ama, evlerdeki elektrik enerjisinin %10 kadarının bu cihazlar tarafından harcandığı tahmin ediliyor.

Bekleme modu (stand-by) ile ilgili bilinmesi gerekenler aşağıda;

Stand-by ya da bekleme modu nedir ve gerçekten gerekli mi?
Elektrikli aletlerin ana fonksiyonlarını yerine getirmedikleri yani "kapalı" oldukları sürede içinde bulundukları durum "bekleme modu" olarak adlandırılıyor. Burada harcanan gücü, genellikle cihazların içinde şehir şebekesini (AC) daha düşük gerilimli doğru akıma (DC) çeviren güç kaynakları harcıyorlar. Güç kaynağının açık bırakılmasının sebebi, cihaz "kapalı" olmasına rağmen uzaktan kumandaya cevap verilmesi gerekliliği, saat ya da başka bir göstergenin yakılması gibi sebepler.

Hangi cihazlar bekleme modunda akım çekiyor?
Adaptör ya da şarj cihazı kullanan hemen hemen tüm cihazlar, uzaktan kumandalı cihazlar, üzerinde sürekli bir göstergesi (saat ya da kırmızı LED gibi) olan cihazlar mutlaka bir akım çekiyorlar (Çekilen güç miktarını merak ediyorsanız, yazının sonundaki tabloya bir göz atabilirsiniz). Kesin olarak emin olamıyorsanız bir Wattmetre ile ölçmelisiniz.

Watt nedir?
Watt, güç ölçü birimidir (Joule/saniye). Hız ölçmeye benzer (km/saat gibi). Aynen hızı mesafeye çevirdiğimiz gibi Watt'ı da enerjiye çevirebiliriz. 100 km/saat ile giden bir araba 2 saatte 200 km gider, 1000W'lık bir cihaz 2 saatte 2000W-saat (2 kilowatt-saat) enerji harcar gibi. Kolay akılda kalacak bir hesap; 1W'lık bir bekleme harcaması olan cihaz, 24 saat ve 365 gün prizde takılı kalırsa yılda 9 kW-saat enerji tüketir. Örneğin bekleme modunda sürekli harcanan gücünüz toplam 5W ise, yıllık harcamanız 5 x 9 = 45 kW-saat olarak hesaplanabilir. Tek tek az görünse de, evde sürekli "bekleyen" 15-20 cihaz, toplamda önemli bir enerji ve para kaybına yol açmaktadır.

Evdeki"bekleme modu" harcamasını nasıl düşürürüm?
Günlük rutin kullanımda can sıkıcı olabilirse de, bazı önlemler almak mümkün. Öncelikle kullanmadığınız cihazın fişini çekin (en azından az kullandığınız odadaki televizyon ve/veya müzik setinin fişini çekmekle işe başlayabilirsiniz).

Birçok cihazı aynı anda kapatmak pratik olmuyorsa, üzerinde açma-kapama anahtarı olan uzatmalardan alabilirsiniz. Böylece, örneğin TV, uydu alıcısı, sinema sistemi vs. tek anahtarla fişten çekilmiş gibi olur.

Yeni alacağınız cihazların bekleme modunda harcadığı gücün düşük olmasına dikkat edebilirsiniz. (teknoloji mağazalarında bu konuyu satış görevlisine sormak çok büyük ihtimalle zaman kaybı olacaktır). ENERGY STAR uyumlu ürünleri tercih etmeye çalışın.

Zamanında çok ucuza bir Watt-metre almıştım (harcaması ölçülecek cihaz ile priz arasına takılan ve çekilen gücü gösteren ölçü aleti). Size de tavsiye ederim. Oldukça ucuz fiyata bulunabiliyor. Evdeki bazı cihazların bekleme modunda iken ne kadar güç harcadığını gördüğünüzde oldukça şaşıracaksınız.

Yukarıda yazılan basit önlemler ile bekleme modu harcamaları %30 kadar azaltılabilir.

Cihazların neden bekleme modu var? Olması şart mı?
Bekleme modu bazen gerekli olabiliyor. Cihazların bazı fonksiyonlarının çalışmaya devam edebilmesi için az da olsa elektriğe ihtiyaçları oluyor. Örnek vermek gerekirse;

* Alıcıların açık tutulması gerekliliği (uzaktan kumandalar, telefonlar vd.)
* Sıcaklık izleme devreleri (örneğin dış sıcaklık kontrolü)
* Cihazın üzerindeki saat
* Dahili pilin şarj edilmesi
* LED göstergeler (kırmızı bekleme LED'i gibi)
İyi bir tasarımda bu güç harcamaları çok düşürülebilir, ama sıfırlanmaz.

Bekleme durumundaki cihazların ekonomiye maliyeti ne?
Kesin bir ölçüm neredeyse imkansız olmasına rağmen, evlerde harcanan gücün %5-10 arasındaki bir kısmı beklemedeki cihazlar tarafından harcanıyor. Bu harcama özellikle şehirlerde ve gelişmiş ülkelerde daha fazla. İş yerlerinde de nispeten daha az olmasına rağmen önemli bir miktarda harcama var. Toplamda, sadece bekleme modundaki cihazların dünya CO2 salınımının %1'ine yol açtığı hesaplanıyor.

Bekleme durumundaki cihazların harcamaları artıyor mu?
Büyük ihtimalle bu artış sürüyor. Aslında üreticiler bekleme durumundaki gücü düşürmek için bayağı çalışıyorlar ama yeni cihaz sayısındaki artış o kadar fazla ki, toplamda hala daha fazla güç harcıyoruz.

Bekleme durumu güç harcamaları azaltılabilir mi?
Yeni teknolojiler ile cihazların güç harcamaları çok düşürüldü. Yeni tip göstergeler de gittikçe daha az akım çekiyorlar. Sonuçta genel toplamın %75 kadarı tasarruf edilebilir gibi duruyor. Tek tek cihazlarda kayıp çok az olmasına rağmen, toplamdaki harcama bu tasarrufu gerektiriyor.

Cihazların güç harcamaları
Aşağıda, evlerimizde kullandığımız belli başlı cihazların güç harcamalarını görebilirsiniz. Değişik markalardan denenen cihazların ortalaması alınmış.

Cihaz / ModOrtalama (W)En az (W)En çok (W)Denenen
cihaz sayısı
Klima, duvar tipi
Beklemede0.90.90.91
Cep telefonu şarjı
Açık, şarj bitmiş2.240.754.114
Açık, şarj ediyor3.680.277.523
Güç kaynağı boşta0.260.02132
Saatli radyo
Açık2.010.977.623
Monitör, CRT
Kapalı0.802.9921
Açık65.134.54124.7821
Uyku modu12.141.674.514
Monitör, LCD
Kapalı1.130.313.532
Açık27.611.955.4831
Uyku modu1.380.377.830
Masaüstü bilgisayar
Açık, boşta73.9727.5180.8363
Kapalı2.8409.2164
Uyku modu21.131.183.352
Dizüstü bilgisayar
Açık, şarjı29.4814.9573.113
Açık, şarj ediyor44.2827.3866.98
Kapalı8.90.475019
Adaptör boşta4.420.1526.419
Uyku Modu15.770.8254.816
Faks cihazı, inkjet
Kapalı5.3108.723
Açık6.222.89148
Faks cihazı , lazer
Kapalı0001
Açık6.16.16.11
Hazır mod6.426.426.421
Kombi
Kapalı4.2109.816
Açık339.7170.579614
USB HUB
Kapalı1.440.951.815
Açık2.061.063.557
ADSL Modem
Kapalı1.370.332.0216
Açık5.373.388.2220
Kablo Modem
Kapalı3.841.576.628
Açık6.253.648.6216
Bekleme3.853.594.112
Çok amaçlı yazıcı - inkjet
Off5.26010.0323
On9.163.917.724
Çok amaçlı yazıcı - lazer
Off3.1204.73
On49.6851754
Gece lambası (sensörlü)
Kapalı0.0500.3410
Açık4.47027.9719
Bekleme0.2201.28
Telsiz telefon
Ahize üzerinde2.811.054.8935
Ahize üzerinde değil1.580.593.0935
Konuşma esnasında1.90.593.3833
Kapalı0.980.541.810
Telsiz telefon (telesekreterli)
Ahize üzerinde42.157.420
Ahize üzerinde değil2.821.724.720
Konuşma esnasında3.532.26.521
Kapalı2.920.97.411
Şarjlı tornavida
Şarjlı durumda8.341.82145
Çalışma29.531.396616
Bekleme1.7404.723
Inkjet yazıcı
Kapalı1.260425
Açık4.931.812225
Lazer yazıcı
Kapalı1.5804.57
Açık131.071.7481.95
Gazlı fırın
Bekleme1.130.71.74
Tarayıcı
Kapalı2.480.278.26
Açık9.61.7115.610
Alarm sistemi
Kurulu durumda2.72.72.71
DVR (video kayıt cihazı)
Açık37.6425.9549.24
Açık, kayıtta29.2927.2731.32
Kapalı36.6823.348.64
Kablo alıcı, kaydedicili
Kayıt yok, TV kapalı44.6344.3844.872
Kayıt yok, TV açık44.444.244.62
Kumandadan kapatılmış43.4643.343.612
Kablo alıcı
Açık, TV kapalı24.6514.274.7418
Açık, TV açık29.6414.1102.2318
Kumandadan kapatılmış17.8313.2430.614
Düğmeden kapatılmış17.513.726.316
Uydu alıcı, kaydedicili
Kayıt yapmıyor, TV kapalı28.3525.830.92
Kayıt yapmıyor, TV açık31.3724.236.33
Kumandadan kapatılmış27.82233.62
Uydu alıcı
Açık, TV kapalı15.957.6933.233
Açık, TV açık16.157.6933.233
Kumandadan kapatılmış15.666.5833.0525
Düğmeden kapatılmış15.476.5832.731
Bilgisayar hoparlörü
Açık, ses kapalı4.120.699.8421
Kapalı1.7905.619
Taşınabilir müzik seti
CD modunda, çalmıyor4.111.296.8315
Kaset modunda, çalmıyor2.421.165.9213
CD çalıyor6.83.969.215
Kapalı1.660.75.4419
Radyo çalışıyor3.31.368.2520
Televizyon, tüplü
Kumandadan kapatılmış3.060.310.3438
Düğmeden kapatılmış2.88016.158
Televizyon, LCD
Açık186.09186.09186.091
Kumandadan kapatılmış6.970.248.516
Düğmeden kapatılmış6.60.248.515
Zamanlayıcı (220V kumanda eden)
Kapalı2.751.55.914
Kurulu2.841.55.916
AM/FM Tuner
Açık, ses kapalı9.485.0816.43
Açık, ses açık9.925.0717.73
Kapalı1.1203.373
Amplifikatör
Açık, ses kapalı33.9921.470.936
Açık, ses açık39.1621.1169.36
Kapalı0.2701.87
Mini müzik seti
CD modunda, çalmıyor13.991.6736.9528
Kaset modunda, çalmıyor13.851.6733.1424
CD çalıyor19.095.241.224
Kapalı8.320.324.5827
Radyo çalışıyor14.412.983828
CD Çalar
Açık, çalmıyor8.62425.77
CD çalıyor9.915.825.67
Kapalı5.04218.47
Telefon no gösteren cihaz (callerID)
Beklemede1.271.271.271
Kasetçalar
Açık, çalmıyor4.534.364.72
Açık, kaset çalıyor5.725.26.252
Kapalı0.5401.082
Saatli radyo
Açık1.740.993.6121
Radyo çalışıyor2.951.74.22
Kahve makinası
Kapalı1.1402.712
Fotokopi makinası
Kapalı1.4902.972
Açık9.633.6143
DVD Kaydedici
Kapalı0.7501.52
DVD Çalar
Açık, çalmıyor7.540.2412.733
Açık, DVD gösterimde9.915.2817.1733
Kapalı1.55010.5833
DVD/VCR
Açık, çalmıyor13.518.4820.521
Açık, DVD çalıyor15.339.4322.3719
Kapalı5.040.0912.721
Oyun konsolu
Açık26.985.467.6824
Kapalı1.0102.1326
Beklemede23.342.1263.7424
Garaj/apartman kumandalı kapı
Beklemede4.481.87.334
Düşük gerilimli aydınlatma (LED gibi)
Beklemede1.131.11.172
Mikrodalga fırın
Beklemede, kapak kapalı3.081.44.918
Beklemede, kapak açık25.791.63917
Pişirme modu1433.966.21723.18
Müzik enstrümanı (org gibi)
Kapalı2.821.24.29
Kablosuz hoparlör
Açık, çalmıyor37.6117.165.218
Kapalı2.92019.718
Subwoofer
Açık, çalmıyor10.75.820.67
Açık, çalıyor12.425.920.66
Korumalı çoklu priz
Kapalı1.0506.36
Açık0.806.9243
Telesekreter
Kapalı2.011.312.557
Beklemede2.251.422.837
Kayıt cihazı üzerinde televizyonlar (TV-VCR)
Kumandadan kapatılmış5.152.1513.36
Düğmeden kapatılmış5.992.1513.117
Pikap
Açık, çalmıyor6.011.7212.83
Kapalı0.200.63
VCR (video kayıt cihazı)
Açık, çalmıyor7.773.811.6214
Kapalı4.680711.29.914

KAYNAK

Bekleme Modu (Stand-by) ve Boşa Giden Enerji Bekleme Modu (Stand-by) ve Boşa Giden Enerji Reviewed by Fırat Tarman on Şubat 04, 2015 Rating: 5

15 yorum:

  1. Tebrikler kaliteli yayınlara devam ediyorsunuz. bin tane kopyala yapıştır yerine bir tane işe yarar yazı daha makbul.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim, amacım bu zaten. Ne kopyala-yapıştır yazılar, ne de yer doldurmak için eklenen içi boş yazılar benim tarzım değil.

      Sil
  2. Şu net değil gibi. Adaptörler cihaza bağlı değil fakat sadece prize bağlı olsa da mı elektrik harcıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, harcıyorlar. Tabloda örnekleri var (cep telefonu şarj cihazı gibi)

      Sil
  3. Öncelikle bu arastirma ve kamu oyunaa paylasmaniz taktire sayan bir davraniz yazinizin en can alici noktasi su cumle!! Güç kaynağının açık bırakılmasının sebebi, cihaz "kapalı" olmasına rağmen uzaktan kumandaya cevap verilmesi gerekliliği, saat ya da başka bir göstergenin yakılması gibi sebepler.
    Son olarak ölcumleriniz gundelik sonuclar mi aylik tuketim sonuclari mi?

    YanıtlaSil
  4. Bunlar cihazların anlık güç harcamaları. Bu güçleri zaman ile çarparsanız kullanılan enerjiye ulaşabilirsiniz. Örneğin 1000W gücü olan bir cihaz 1 saat çalıştırılırsa 1000W/h (1kW/h) enerji tüketir.

    YanıtlaSil
  5. Merhabalar stand by konumundaki elektrik tüketimini sayaç üzerinden mi gözlemlediniz ya da bir ölçüm cihazı mı kullandınız? Okulda bu konuda bir proje hazırlamak istiyorum.Birde yararlanabileceğim bilimsel bir kaynak önerebilir misiniz. Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Prize takılan cihazın gücünü gösterebilen bir wattmetrem var

      Sil
  6. Prize taktığınız watmetre cihazının kendi çektiği enerjiyi hesaptan düştünüzmü

    YanıtlaSil
  7. Bir de sensörlü lamba bekleme modunda ne yakıyor onu olcermisiniz

    YanıtlaSil
  8. Tabloda sensörlü bir gece lambası var.
    Üreticiden üreticiye bekleme modu harcamasının değişeceğini düşünüyorum.

    YanıtlaSil
  9. Çoğu kişi farkında değil ama bekleme modunda esas güç harcayan cihaz subwoofer'lı hoparlör sistemleri. Güzel yazı olmuş teşekkürler.

    YanıtlaSil

Blogger tarafından desteklenmektedir.