Kitap : Safsatalar

"Safsata", günlük hayatımızda çok sık karşılaştığımız, ama aynı sıklıkta farkına varmadığımız bir olgu. Özellikle sosyal medyayı kullananların sayısındaki patlama ile birlikte bir safsata bombardımanına maruz kaldığımız gerçek. Bu safsataların bir kısmını farketmiyoruz bile belki de. En azından "safsata" olarak isimlendirmiyor olabiliriz.

Yine de, özellikle sosyal medyada aktifseniz, safsatalar ile ilgili pekçok terim duymuşsunuzdur. Ad Hominem, Bir Bilen Safsatası, Ad Hoc ve bunlara benzer safsata çeşitleri en azından bir paylaşımda önünüzden geçmiştir.

Tevfik Uyar, bu kitabı sanki başucumuzda bulunduralım diye yazmış. En azından benim açımdan öyle. "Bu ne tür bir safsataydı?" ya da "bu gerçekten safsata mı?" diye sorduğum çok oluyor. Kitap bu tür durumlarda referans görevi yapacaktır.

Kitap 40 tane safsata türünü başlık olarak kullanıyor. Başlıkların altı da hemen hemen tüm kitap boyunca aynı formatta.

Önce başlıktaki safsatayı örnekleyen 3-4 cümle veriliyor. Örnekler de güzel seçilmiş olduğu için daha bölümü okumadan safsata kafanızda canlanıyor zaten.

Daha sonra bu safsata türünün açıklaması eklenmiş.

Benim en çok hoşuma giden ise her bölümün sonuna eklenen iki başlık. "Uyarı" başlığı altında bu safsatanın hangi durumlarda geçerli olduğu, istisnalar, yani hangi durumlarda safsata sayılamayabileceği gibi faydalı bilgiler eklenmiş. "Hattı Müdafaa" başlığı altında ise bahsedilen safsata türü ile nasıl başa çıkılabileceği örneklerle anlatılmış.

Kitabın hemen başında "Safsata nedir, ne değildir?" başlığı altında yapılan detaylı safsata tanımlaması ve arkasından eklenen "mini sözlük", sonraki sayfaları daha bir anlayarak okumanıza katkıda bulunuyor.

Tevfik Uyar, safsata karşısında çaresiz duruma düşülmesine, vicdan azabına benzer parametreleri nedeni ile "mantık azabı" ismini vermiş. Kitabı da, mantık azabını çekenlere adamış zaten.

Kendi açıklaması şöyle; "Madem bir yanlış yaptığımızda ya da bir yanlışa gereken tepkiyi veremediğimizde duyduğumuz rahatsızlığa vicdan azabı diyoruz, o halde safsata yapılarak dile getirilmiş bir fikir karşısındaki çaresizliğimizin yarattığı o rahatsızlığa da “mantık azabı” diyebiliriz."

Safsatalar karşısında çaresiz kalmamak ve mantık azabınızı mümkün olduğu kadar azaltmak istiyorsanız, bu kitap size gerekli donanımı kazandıracaktır. Sık sık başvuracağımı bildiğim için, başucumdaki kütüphanede çoktan yerini aldı.

Değerlendirme puanım 5/5